Leef langer met vezels: het belang van vezels voor je gezondheid en gewicht

Posted By gmeer on mrt 25, 2024

Leef langer met vezels: het belang van vezels voor je gezondheid en gewicht

Als ik het heb over voeding in een coachgesprek of workshop, noem ik vaak het belang van voedingsvezels. Vezels zijn belangrijk voor je gezondheid. Ze dragen bij aan een goede spijsvertering en darmwerking en zorgen voor een verzadigd gevoel. Ook verminderen ze het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker. Reden genoeg dus om je er meer over te vertellen.

Wat zijn vezels?

Vezels zijn de eetbare delen van groenten, fruit en granen die niet verteerd of opgenomen worden in het maag-darmkanaal zoals andere voedingsstoffen. Deze vezels worden gefermenteerd in de dikke darm. Fermentatie is het proces waarbij bacteriën vezels afbreken en ze omzetten in zogenaamde vetzuren, zoals boterzuur en propionzuur. Deze fermenteerbare vezels houden de massa in de darm soepel en zorgen voor een goede doorstroom, wat de stoelgang bevordert. Ook kunnen ze zich hechten aan het (slechte) LDL-cholesterol en dit met de ontlasting mee naar buiten transporteren en zo verlagen. Dit is goed voor de bloedvaten. Dit effect is aangetoond voor b-glucanen en pectine, soorten fermenteerbare vezels die onder andere voorkomen in havermout, gerst en fruit.

Vezels in voeding

Voedingsvezels komen vooral uit de celwand van planten. Belangrijke bronnen van vezels zijn groente, fruit, aardappelen, volkorenbrood, ontbijtgranen, peulvruchten en noten. Bij het malen van graankorrels tot bloem of het pellen van rijst, wordt een groot deel van de vezels verwijderd. Daarom zijn volkoren graanproducten (volkorenbrood, volkorenpasta, bulgur, volkoren couscous en zilvervliesrijst) rijker aan vezels dan andere soorten brood en witte rijst. In dierlijke producten zit geen vezel.

Er bestaan verschillende soorten vezels. Vaak worden ze ingedeeld in de mate waarin ze worden opgelost in vocht in je lichaam. Oplosbare vezels worden door vocht afgebroken en veranderen in een gelachtige substantie. Deze vind je in fruit, groenten en in granen zoals havermout. Onoplosbare vezels zorgen voor extra beweging van de darmen. Deze vind je vooral in bladgroenten, maar ook in fruit en het omhulsel van granen. Veel producten bevatten beide soorten, wat handig is voor een gezond dieet dat beide moet bevatten.

Er zitten veel vezels in:

• volkorenproducten, zoals brood, volkorenpasta en zilvervliesrijst
• groente (250 gram/dag, meer mag!)
• fruit (2 stuks/dag): tot wel 25% zit in de schil dus eet zoveel mogelijk ongeschild
• peulvruchten, zoals bruine bonen, kikkererwten en linzen, ook lekker door een salade
• noten: advies is een handje ongezouten en ongebrande per dag

Vezels binden vocht en houden zo de ontlasting soepel. Het is dus belangrijk dat je ook voldoende drinkt.

Hoeveel vezels heb je nodig?

De richtlijn voor volwassenen is 14 gram per 1000 kcal die je eet, wat neerkomt op een gemiddelde inname van 28-35 gram per dag. Geschat wordt dat 90% van de Nederlanders deze richtlijn niet haalt.

Tips eetwissels voor meer vezels:
– vervang witbrood door volkorenbrood – boordevol vezels, vitamines en mineralen
– vervang witte rijst door zilvervliesrijst – is misschien even wennen, maar vult ook nog beter
– eet eens wat vaker peulvruchten – dat kan bij de warme maaltijd ipv pasta of als vleesvervanger en is ook lekker door een salade
– vervang snoep door snackgroenten – die boordevol vezels maar ook vitamines en mineralen zitten. Je kunt hier lekker veel van eten!
– vervang koek door noten – die boordevol vezels en gezonde vetten zitten: handje ongebrande, ongezouten per dag
– vervang (sinaas)appelsap door (sinaas)appels – in sap worden door het persen de vezels kapot gemaakt. Eet dus liever de hele vrucht.

Vezels voor een gezond gewicht

Sport je (deels) om gewicht kwijt te raken? Het eten van vezels kan je daarbij helpen. Uit een onderzoek onder ruim 12.000 mannen die zes jaar lang werden gevolgd bleek, dat sport en vezelinname de belangrijkste bepalende factoren zijn voor een laag vetpercentage. Belangrijker dan bijvoorbeeld de inname van vet of koolhydraten in de voeding.

Ten eerste leveren voedingsvezels geen energie. Ze worden op het etiket wel vermeld onder koolhydraten, omdat ze bestaan uit suikereenheden. Maar deze suiker wordt niet afgebroken en opgenomen door het lichaam. Ze leveren dus minder calorieën.

Een tweede reden is, dat vezels zich binden aan vocht en vormen zo een dikke massa in je maag. Dit geeft een langduriger vol gevoel. En dit wordt nog eens versterkt door het hormoon glucagon. Wanneer je vezelrijke voeding eet, komt er meer van dit hormoon in je lichaam. Het stimuleert gevoelend van verzadiging en vermindert de eetlust.

Ten slotte moet je op voeding met vezels goed kauwen. En vele kauwen geeft sneller een verzadigd gevoel – een reden waarom een smoothie haast nauwelijks vult en een kommetje grove havermout of handje nootjes des te meer.

Leef langer met vezels

Heb je een gezond gewicht? Ook dan zijn vezels heel belangrijk! Vezels dragen bij aan een goede gezondheid. Britse onderzoekers deden in de jaren zestig onderzoek in Afrikaanse landen. Daar komen weinig aandoeningen als darmziekten of constipatie voor in vergelijking met Westerse landen. Het heeft te maken met het hoge vezelgehalte in het Afrikaanse dieet. Uit zeventien studies met in totaal bijna 1 miljoen mensen kwam naar voren, dat de 33% die de meeste vezels at ongeveer 20% lager risico had om vroegtijdig te overlijden dan de 33% die de minste vezels at. Voor elke 10 gram vezels per dag die je extra eet, daalt je risico op vroegtijdig overlijden met 10%. Aandoeningen die voorkomen kunnen worden met een dieet rijk aan vezels zijn onder andere: verschillende vormen van (darm)kanker, diabetes, hoge bloeddruk en hartfalen.

Vezels voor atleten

Als atleet heb je procentueel niet méér vezels nodig dan iemand die niet sport. Wanneer je veel traint en je energie-inname stijgt, neemt ook de hoeveelheid vezels die je nodig hebt toe. Met een energie-inname van 2000 kcal heb je aan 28 gram vezels genoeg, maar met 3000 kcal stijgt je vezelbehoefte naar 42 gram. Vezels en intensieve inspanning zijn echter niet altijd een gelukkige combinatie. Aangezien vezels de maaglediging vertragen, is het niet verstandig in de laatste 2-3 uur voor inspanning een vezelrijke maaltijd te eten. Ook als je 2-3 dagen koolhydraten wilt stapelen voor bijvoorbeeld een marathon, dan kun je beter niet te veel vezelrijke producten nemen. De binding met vocht en de toch al wat hogere inname van koolhydraten kan zorgen voor een te grote maaginhoud, een onprettig vol gevoel en maagklachten. Het beste is je vezelinname te variëren: wat meer vezels op rustdagen en/of na inspanning en wat minder vezels net voor intensieve trainingen of rondom wedstrijddagen.

Wil je een persoonlijk (sport)voedingsadvies? Ik denk graag met je mee. Kleine aanpassingen kunnen al een groot verschil maken voor je gezondheid. Kijk op mijn website voor de mogelijkheden of probeer eens een nieuw/vezelrijk recept (geniet-meer.nl/recepten).

Geniet meer!

Paulien Rinsema

Hoe verhoog je je weerstand tegen het Coronavirus?

Posted By gmeer on dec 9, 2020

Virussen te lijf? Verhoog je weerstand en blijf gezond.

Blijf gezond! Als we elkaar iets vaak toegewenst hebben de laatste tijd, zijn het deze twee woorden wel. Want ziek worden is wel het laatste waar we op zitten te wachten. Gezondheid is een groot goed. We doen er alles aan om virussen buiten de deur te houden. Het onzichtbare Coronavirus heeft ons aardig in zijn greep. Daarom is het extra belangrijk om je weerstand een boost te geven.

Het afweersysteem is de naam voor alle processen in het lichaam die ons beschermen. Het wordt ook wel het immuunsysteem genoemd. Versterk je immuunsysteem en geef zo virussen zo weinig mogelijk kans. Je bent minder vatbaar als je lichaam sterk is. Je kunt besmetting niet voorkomen door een gezonde leefstijl. Maar door je weerstand een boost te geven, is je lichaam wel beter in staat om ziekmakende bacteriën en virussen te bestrijden. Hoe kun je er zelf voor zorgen, dat je afweer voldoende op peil blijft, zeker tijdens periodes van zware trainingen of gedurende de winterperiode?

Eet een regenboog van groente en fruit

Veel groente en fruit eten is altijd een goed idee voor je gezondheid, maar nu extra belangrijk. Groente en fruit zitten boordevol vitamines, mineralen en vezels. Vezels zijn van essentieel belang voor een goede werking van je darmen. Ze zeggen weleens ‘gezondheid zit in je buik’. Vezels helpen je darmen goed te werken en zo voedingsstoffen beter op te nemen.

En wist je, dat iedere kleur groente en fruit weer zijn eigen goede eigenschappen heeft? Eet daarom zo gevarieerd mogelijk en liefst dagelijks 2 stuks fruit en 3 ons groente.  Door zoveel mogelijk verschillende groente en fruit te eten van alle kleuren van de regenboog krijg je alle belangrijke stoffen binnen. Eet zoveel mogelijk vers. Bij voorgesneden groente is er al een deel van de vitamines verloren gegaan. En kook groente bij voorkeur in zo weinig mogelijk water. Dan blijven de vitamines het beste behouden. Je kunt ook het kookvocht opvangen en dit weer gebruiken in een soepje bij de lunch de volgende dag.

Extra vitamines

Er zijn 2 vitamines waarvan sterke aanwijzingen zijn dat ze de kans op virale infecties verminderen, namelijk vitamine C en vitamine D. Vitamine C zit in veel voedingsmiddelen. Kiwi’s en citrusfruit staan bekend als vitamine C bommen die goed zijn voor onze weerstand. Maar wist je dat er in rode paprika of in twee opscheplepels spruitjes evenveel vitamine C zit als in drie kiwi’s?
Ook vitamine D is super goed voor je weerstand. Die krijg je van de zon. Naast de zon zit vitamine D ook in voeding, bijvoorbeeld in vette vis (zalm, haring, etc.), margarine en eidooier. Maar mogelijk is de inname uit voeding niet voor alle verschillende bevolkingsgroepen toereikend. Tijdens de wintermaanden (oktober tot en met maart) kan extra vitamine D suppletie (dosering van 10-20 mg) zinvol zijn, zeker voor sporters.

Beweeg genoeg maar niet te intensief

Met dat thuiswerken zitten we meer dan anders. Sportwedstrijden zijn afgelast. En ook onze trainingen gaan nu niet door zoals we gewend zijn. Hierdoor zijn we meer aangewezen op onszelf als het op bewegen aankomt. Volgens de Beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad (Nederlandse Norm Gezond Bewegen) zouden volwassenen minimaal 5 dagen per week 30 minuten (matig) intensief te bewegen. Je beweegt matig intensief als je een iets hogere hartslag krijgt en sneller gaat ademhalen. Je hoeft dus niet per se te sporten om aan de norm te voldoen, maar dat mag natuurlijk wel. Daarentegen kan te intensief trainen je weerstand ondermijnen. Daarom is het tijdens periodes van zware trainingen extra belangrijk voldoende rust en herstel in je trainingsschema op te nemen.

Op een rustdag kun je natuurlijk prima blijven bewegen. Ga lekker wandelen of fietsen. Of denk eens aan in de tuin werken. Ook heel mindful en je kunt het zo zwaar maken als je wilt. Online zijn talloze filmpjes te vinden om thuis krachttraining of yoga te doen. Of ga lekker touwtjespringen, een prima work-out!

Slaap voldoende en vermijd stress

Je nachtrust is een belangrijk goed, essentieel voor een goede gezondheid. Je verwerkt de prikkels van de dag en laadt je energie weer op. Hoe minder je slaapt, hoe gevoeliger je bent voor verkoudheidsvirussen. De meeste volwassenen hebben zo’n 7 tot 8 uur slaap nodig per nacht. Je diepste slaap is het belangrijkst voor je immuunsysteem. Het geeft je weerstand een flinke boost. Hoeveel uur jij nodig hebt, kun je het beste nagaan als je vakantie hebt. Hoe laat word je wakker zonder wekker?

Naast een goede nachtrust is het beperken van mentale stress belangrijk (werk, privé, school, et cetera). Er is weinig wat je weerstand meer ondermijnt dan stress. Continu het Corona nieuws volgen kan je boos of angstig maken. Zorg ervoor dat die newsfeed dus niet heel de dag aan staat. Zet af en toe bewust je social media en tv uit en leg de krant weg. Ga in plaats daarvan lekker naar buiten voor een wandeling. Of begin eindelijk eens aan die 1000-stukjes puzzel.

Zorg goed voor jezelf en blijf gezond!

En kun je wel wat extra hulp gebruiken? Maak dan een afspraak voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.

Tussendoortjes: tips voor lekkere én gezonde vieruurtjes

Posted By gmeer on mrt 7, 2017

Tussendoortjes: tips voor lekkere én gezonde vieruurtjes

Tussendoortjes horen erbij, elke dag weer. In twee van mijn vorige blogs heb ik jullie tips gegeven voor het ontbijt en de lunch. ’s Middags is er echter nog een essentieel eetmoment: het ‘vieruurtje’ (of drieuurtje).  Als de kinderen uit school komen, is er even een rustmoment. Het duurt dan nog even eer het avondeten op tafel staat. Daarom kan een licht, gezond tussendoortje ingelast worden. Dat geeft je kind genoeg energie om te spelen, huiswerk te maken of een hobby of sport uit te oefenen.

Niet overslaan

Naast de 3 hoofdmaaltijden vormen 2 tussendoortjes voor kinderen een essentieel onderdeel van het dagelijkse eetpatroon. Het drie-/vieruurtje vult net als het tienuurtje de hoofdmaaltijden aan. Let wel op de grootte (max. 100-150 kcal), zodat er voldoende eetlust overblijft voor de avondmaaltijd.

Gezonde alternatieven

Zie je jouw kinderen net zo verlekkerd kijken als de kinderen op de foto als je snoep op tafel zet? Vaak wordt er als tussendoortje gekozen voor snoep of een koek. Die bevatten echter veel suiker en/of vet en geen nuttige voedingsstoffen. De voorkeur gaat daarom uit naar fruit, groente, melkproducten of graanproducten. Fruit levert weinig calorieën en veel vitaminen, voedingsvezels en mineralen. Melk en melkproducten zijn een belangrijke leverancier van calcium, vitamine B12 en eiwitten, goed voor de groei van het skelet. Brood, granen, muesli, etc. zorgen voor koolhydraten, vezels, vitaminen en mineralen.

Als je regelmatig de tussendoortjes van snoep of koek vervangt door iets gezonds, krijgen je kinderen meer van deze gezonde voedingsstoffen binnen en daarbij meer langdurige energie, wat best handig is. Suiker geeft snelle energie, maar eiwitten en vezels zorgen voor een langer voldaan gevoel. Zo kunnen ze er beter tegen tot het avondeten en lekker gaan spelen, sporten, muziek of huiswerk maken.

8 tips voor lekkere en verantwoorde tussendoortjes

Belangrijk is, dat je tussendoortjes kiest met verstand. Kijk wat je kind lekker vindt en probeer ook af en toe eens iets nieuws. Wist je dat kinderen die iets niet lusten minstens zes keer aan de nieuwe smaak moeten wennen? Lekker variëren dus! Inspiratie nodig? Keuze genoeg! Hierbij 8 tips waarmee je lekker kunt variëren:

1. een stuk fruit, gesneden fruit, fruitsalade of een kleurrijk fruitspiesje
2. een saté met stukjes groente, bv groentespiesje met tomaat en mozzarella
3. rauwe ‘groentjes’ uit een schaaltje: radijsjes, kerstomaatjes, wortelreepjes, komkommerschijfjes, paprikablokjes…
4. een vruchtenmuffin, bijvoorbeeld muffin met blauwe bessen en banaan

Ik hoor je denken, dat zijn er toch nog geen 8? Ik ben nieuwsgierig. Welke van deze tussendoortjes valt bij jouw kind in de smaak? Of heb je zelf nog lekkere andere ideeën voor leuke, gezonde tussendoortjes? Ik ben benieuwd naar je reactie. Je krijgt altijd een reactie terug. En meer inspiratie, want als beloning ontvang je de overige tips!

Smakelijk tussendoortje!

X Paulien

Bonus: nog 4 tussendoortjes 🙂

1. een kommetje yoghurt met fruit
2. een groente smoothie van diverse groente, kijk bijvoorbeeld eens naar deze groene smoothies-recepten
3. een kommetje groentesoep in de winter, bijv. tomaten-, erwten-, uien- of pompoensoep
4. een volkorenboterham met magere kaas of mager vleeswaar

Een gevarieerde lunch: 6 tips

Posted By gmeer on feb 7, 2017

Een gevarieerde lunch: 6 tips

De lunch eet je kind steeds vaker op school met wat jij voor hem/haar klaarmaakt in zijn lunchtrommel. Hoe kun je gemakkelijk zorgen, dat deze lunch niet altijd een saaie boterham met kaas wordt, de meest gegeten lunch in Nederland? En dat die lunch niet alleen leuker en lekkerder, maar daardoor ook nog eens veel gezonder wordt? Laten we eens kijken naar de mogelijkheden, zodat jij je kinderen een gevarieerde lunchbox mee mee kunt geven in hun schooltas. Daarom voor een gevarieerde lunch: 6 tips en wat extra!

Waarom variëren met groente en fruit

Groente en fruit zijn gezonde leveranciers van vitamines en mineralen. Deze vitamines en mineralen hebben we nodig, ze beschermen ons tegen ziektes. Verhogen onze weerstand en maken dat we gezond blijven. Iedereen weet het, maar niet iedereen eet het: dan heb ik het dus over voldoende groente en fruit. Op de website van het Voedingscentrum kun je aan de hand van leeftijd en geslacht uitrekenen hoeveel en wat je per dag kunt eten uit de Schijf van Vijf. Gemiddeld advies is per dag tenminste 250 gram groente en 2 stuks fruit. Denk niet alleen aan groente bij de warme maaltijd, maar ook als rauwkost bij de lunch. Fruit lukt meestal nog wel, maar van groente zijn niet alle kinderen fan. Daarom geven we je tips voor een gevarieerde lunch, zodat je kids gemakkelijk en ongemerkt wat extra groente eten.

Eet een regenboog

Maak je lunch van je kinderen (en jezelf) gezond en gevarieerd. Fruit en groente leveren de noodzakelijke vitamines voor je opgroeiende kind. Door te variëren in (regenboog)kleuren van de groente krijgen ze voldoende verschillende voedingsstoffen binnen. Gebruik de ‘groentjes’ eens om gezichtjes te maken op een boterham: minitomaatjes of olijven voor de ogen, een reepje wortel voor een glimlach… Zo tover je een glimlach op het kindergezicht bij het openen van de brooddoos! Zorg voor kleur op het bord. Wissel de kleuren ook af voor meer variatie.

6 tips voor een gevarieerde lunch

Ik geef je 6 tips voor een gevarieerde lunch, waarmee je morgen eens iets anders mee kunt geven aan je kids:

1. Groente uit het vuistje, zoals wortel(staafjes), komkommer, tomaatjes, reepjes (rode, gele, groene) paprika, bloemkoolroosjes, etc
2. Maak de groente aantrekkelijker door er met een koekjesvorm hart- of stervormige plakjes uit te snijden. Dit gaat heel gemakkelijk met komkommer of courgette
3. Doe rauwkost op een boterham met kaas of vleeswaar, bijvoorbeeld rucola, komkommer, radijs of sla
4. Fruit kun je in zijn geheel meegeven (dan worden de vitamines het best behouden), maar je kunt je kind ook verrassen met een lekker, kleurrijke fruitsalade of een fruit-spiesje
5. Een zuivelproduct is ook een pluspunt in de lunchbox: melk, een bekertje yoghurt, deze scoren meestal goed!
6. Als drankje zorg je bij voorkeur voor water, thee (in een thermoskan met wat water erbij zodat het meteen drinkbaar is) of halfvolle melk. Beperk gesuikerde fruitsappen en gesuikerde melkproducten uit pakjes, ook aanlenglimonade bevat veel toegevoegde suikers.

Een verrassing

Je kinderen zullen het heerlijk vinden als je af en toe eens iets anders klaarmaakt dan een gewone boterham voor in hun broodtrommel. Laat je fantasie werken en verras je kroost elke dag opnieuw. Inspiratie nodig? Boterhammen worden heel fleurig met dit lekkere en gezonde broodbeleg. En nu hoor ik je denken: dat kost toch veel te veel tijd om het klaar te maken? Zorg dat je ’s avonds al wat voorwerk doet door ingrediënten klaar te leggen. En heb je een keertje minder tijd, een paar ‘gewone’ boterhammen met in de lunchtrommel een paar snoeptomaatjes, een wortel of stuk komkommer valt vast en zeker ook in de smaak.

Geïnspireerd? Schrijf je dan in voor inspiratie en tips.

Wat doe jij om te variëren met de lunch en niet iedere dag dezelfde boterhammen mee te geven?

Smakelijke lunch!

Paulien